Hoe klein ook de steen
De rimpels in het water
Maken het verschil
Mitrailleurs strooien salvo’s door de straten. Geschreeuw laait op in het land waar monden dood geboren worden. De jongeman sjokt door. Herrie deert hem niet. Beelden van de turbulente nacht hebben zich onuitwisbaar in zijn geheugen gegrift. Verdoofd loopt hij richting de hysterische mensenmassa, zijn boodschappentassen als balanszakken vastgeklemd. Pantserwagens trachten de saamhorigheid te verscheuren. De geur van bloed vermengd met benzine doordrenkt de lucht. Ambulances loeien af en aan. Ze kunnen het grote aantal gewonden niet transporteren. Sommige slachtoffers hobbelen op provisorische fietskarren richting de ziekenhuizen. Langs de weg liggen stapels fietsen, de wielen overreden door legervoertuigen. Jonge protestleiders overschreeuwen elkaar. Hun stemmen slaan over in het geweld. De keuze van blijven of gaan, leggen ze uit wanhoop bij hun aanhang.
De jongeman loopt voort en ziet het immense plein dat grotendeels is schoongeveegd. Censuur zal als gewoonlijk de hemelse vrede herstellen. Hij voelt zich klein, zoals hij altijd was. Veilig in de nestwarmte van de communistische ideologie, gevoed door doctrines, bemoederd door angst en geweld. Het verloren gevecht voor democratie; een woord waarvan hij de betekenis slechts vermoedt. Een vreedzaam protest, de dialoog als doel, een bloedbad als resultaat.
Vlokken van papier-maché en schuimrubber zweven over de tegels. De laatste restanten van de Godin der Democratie dansen in maagdelijk wit langs zijn zwarte broekspijpen. Niet meer dan een verkrachte geest van een gedachte. Even tilt hij zijn boodschappentassen op om de flarden doorgang te verlenen. Een jeep raast langs hem en rijdt in op een aantal studenten dat een omgevallen hek als barricade opwerpt. Er ontwaakt iets in hem. Een sneeuwschuiver die ijs uit zijn aderen schraapt. Gonzend dendert een locomotief door de vrijgemaakte banen. Een vaart van woede en trots die alles waar hij voor staat uit alle macht wil verdedigen. Hij zet zijn pas aan. Kogels van sluipschutters gieren langs zijn hoofd. Resoluut stapt hij door en waant zich onsterfelijk.
De brede avenue is doods. In de verte nadert een colonne tanks. Zweetpareltjes glijden af onder zijn witte overhemd. Rupsbanden daveren over het asfalt. De voorste tank stuurt ietwat bij om zich tussen twee uitgebrande bussen te wrikken. Rode sterren prijken op de geschutskoepels. Sterren, tot het laagste gedaald. De jongeman bedenkt zich geen moment en stapt opzij om de voorste tank te belemmeren. Die blijft enkele decimeters voor hem staan met een ongekend resultaat: de colonne valt dood. Pogingen van de tank om te passeren, weet de man te beletten, terwijl hij wild zwaaiend met zijn tassen de tankbestuurder op andere gedachten brengt. Hij klimt op de geschutskoepel en start een verhitte discussie met de commandant. Een luttele minuut staat de wereld stil tot twee mannen uit het publiek hem uiteindelijk afvoeren naar de krochten van het vrije woord.
De ogen van de wereld zagen die dag hoe één man het verschil maakte en een symbool werd voor de studentenopstand van 1989 in Beijing. Hoe hij heette? Niemand weet het. Hij was gewoon een man. Gewoon een bijzondere man.
