Skip to main content

Schrijven: Het uitwerken van personages

Heel belangrijk, maar vaak ondergeschoven kindjes in een tekst: de hoofdrolspelers. Sterke personages kunnen een zwak verhaal overeind houden, andersom kan dat niet.

Soms zie je goed geschreven verhalen met hoofdrolspelers die nauwelijks karaktereigenschappen hebben. Dat is erg jammer. Hoe beter je ze beschrijft, hoe levendiger en geloofwaardiger ze worden. Het hoeft niet clichématig te zijn. De ruige motorrijder mag ook best bang zijn, of de saaie boekhouder mag ook wedstrijden parachutespringen doen, als je het maar goed uitwerkt.

Als je hier moeite mee hebt, zijn er verschillende manieren om wat beter naar je hoofdrolspeler te kijken. Niet alleen de spelers zelf, maar ook hun samenhang is van belang. Is de ene sterk en de andere slim, zijn ze beide sterk en niet slim… Of is de ene goed en de andere slecht, misschien hebben ze zelfs wel trekjes van beide?

Hier over nadenken zorgt voor sterkere personages. Daar zijn verschillende mogelijkheden voor.

 De onderstaande vragenlijst is een manier om je hoofdrolspelers beter te leren kennen.

Persoon

  • Wat draagt de figuur voor kleding?
  • Hoe oud is je figuur?
  • Wat is het gemiddelde temperament van je figuur? (Boos, timide, angstig, vriendelijk, asociaal, intimiderend, overheersend)
  • Hoe ziet je figuur er lichamelijk uit? (aantrekkelijk, sterk, oud, rimpelig, jong, getraind, bierbuik, gebit, haren, ogen)
  • Hoe woont je figuur? (Flat, landhuis, kasteel, grot)
  • Waar heeft je figuur angst voor?
  • Heeft je figuur een partner? (Waarom wel of niet?)
  • Is je figuur rijk of arm?
  • Is je figuur godsdienstig?
  • Wat is zijn/haar nationaliteit?
  • Heeft de figuur speciale vaardigheden?

Omgeving

  • Hoe is de relatie met andere figuren? (Verliefd, haat, vrienden,  vage kennis, familie)
  • Hebben de figuren een verleden met elkaar en heeft dat invloed op hun relaties?
  • Hoe zou een vreemde je figuur beschrijven?
  • Zou je je figuur vertrouwen?
  • Wat doet je figuur voor werk of hobby’s?
  • Hoe reageert je figuur op moeilijke situaties?
  • Hoe reageren de andere spelers op je figuur?

Zorg er voor dat karakters voldoende van elkaar verschillen. Karakters kunnen ook veranderen in de loop van een verhaal. Slechte mensen kunnen goed worden, of andersom. In de literatuur worden er drie soorten karakters beschreven:

Rond karakter

Een personage dat je door en door lijkt te kennen als je het boek uit hebt. Je kent dan zijn goede en slechte kanten, gewoonten, opvattingen en gevoelens. Het is een complexe persoonlijkheid en komt het dichtste bij een echt mens.

Vlak karakter

De auteur geeft hoogstens enkele globale karaktertrekken. Veel gebruikt voor bijfiguren.

Typetje

De belangrijkste karaktertrek wordt opgeblazen zodat deze de hele persoon overheerst. Denk aan de gemene schurk of de boze heks. Wordt meestal gebruikt in verhalen voor kinderen of in karikaturen. Vaak worden bestaande clichés bevestigd of versterkt door typetjes. Deze typetjes zijn erg voorspelbaar in hun doen en laten, zeer in tegenstelling tot ronde karakters. 

Een andere indeling is de verdeling naar rol. Hier wordt onderscheiden:

  • Hoofdpersoon of protagonis
    De plot concentreert zich rond dit personage.
  • Antagonist
    De tegenpool van de protagonist. Hij (of zij) doet alles om de doelen van de protagonist tegen te werken.  Afhankelijk van het verhaal kan goed en kwaad gewisseld worden tussen deze twee conflicterende krachten. (In veel verhalen is de antagonist de schurk, maar dit hoeft natuurlijk niet zo te zijn).
  • Bijfiguren
    Zij geven het verhaal kleur en zorgen er mede voor dat het verhaal blijft lopen.
  • Onzichtbaar personage
    Het personage komt nooit rechtstreeks in het verhaal voor, de lezer leert hem kennen door wat de andere figuren over hem zeggen.

Natuurlijk zijn er nog talloze andere mogelijkheden om je personages uit te diepen en te verbeteren. Je kunt ook een gesprek met ze beginnen, kijken naar bestaande mensen, de figuren uittekenen, je kunt het zo gek niet bedenken. In het begin lijkt het een beetje vreemd, maar je zult zien dat met wat oefening je personages levendiger worden. Zoek een methode die bij je past, oefen en speel er wat mee.

Veel succes!