Inleiding

Dit verhaal speelt zich af in 1964 en de hoofdrolspelers zaten in klas 5 en 6 van een katholieke jongensschool. In die tijd was het roken van sigaretten, shag en sigaren algemeen aanvaard en werd er door de onderwijzer gerookt in de klas.

 De sigaar

De frater van de zesde klas van de Sint Jozefschool, Quiberto, volgde iedere dag hetzelfde ritueel. Na het gebed, het praatje over Jezus en zijn discipelen, kreeg je een korte uitleg over het rekenen. Vervolgens werden we aan het werk gezet en controleerde hij, door tussen de lange frontrijen te lopen, of we werkelijk aan het rekenen waren.

Het krantje werd gepakt en volledig uitgevouwen op het bureaublad. Het bovenste laatje ging open en uit een gelige doos met daarop Hofnar, Agio of Elisabeth Bas nam hij een, keurig in een cellofaantje verpakte, sigaar. Op driekwart van het cellofaantje zat een rood streepje en door aan het uiteinde ervan te trekken scheurde het beschermlaagje in tweeën. Om de bolknak zat ook een nog een sigarenbandje. Het bandje werd naar achteren geschoven, het plakrandje verbroken en het kleurige verzamelobject verdween in een oud sigarendoosje in de tweede la van het bureau.

Met een speciaal apparaatje werd aan de onderkant van de sigaar een v-vormige inkeping gemaakt. De bolknak werd onder de neus door gehaald en bij het ruiken hoorde je de lucht krachtig de neus instromen, onvermijdelijk gevolgd door een genotvolle zucht. De bolknak balanceerde tussen de middel- en wijsvinger van de linkerhand en het luciferdoosje van het merk Zwaluw zat er met de pink onder geklemd. Een lucifer ontbrandde en heel langzaam werd het vuurtje onder de sigaar door gehaald, terwijl die zorgvuldig werd rondgedraaid. Met een paar smakkende zuigende trekken kwam de vlam erin en met een intens genoegen liet frater Quiberto de rook via zijn mond in de neus lopen om daarna met happende lipbewegingen, die nog het meeste leken op de bekken van vissen op het droge, prachtige ronde cirkeltjes rook te produceren.

Zo rookte hij tot er een mooie grijze kegel aan de sigaar was ontstaan. Hij tipte het kegeltje as in de asbak, pakte zijn krantje op, zoog nog een paar keer zeer krachtig aan de bolknak en brandde een keurig gaatje precies in het midden van de krant. Zo kon hij de klas overzien, heerlijk roken en de aardse perikelen bijhouden.

Op het plein spraken we bewonderend over hoe goed frater Quiberto kon roken en dat we dat ook wel eens wilden proberen. Theo van Helmond stelde voor om op de woensdagmiddag een paar sigaren uit zijn la te stelen. Leo Vink kende de dochter van de werkster, die iedere dag de school schoon maakte en dacht wel de kans te krijgen om in zijn eentje de school binnen te komen. Die woensdagmiddag bleek het inderdaad een fluitje van een cent om een viertal sigaren te bemachtigen. Gerard, mijn broer, was met Leo de school binnen gelopen en tijdens het verstoppertje spelen met het meisje had Leo de kans schoon gezien om vier Agio’s te bemachtigen.

In een draf ging het naar het park in aanbouw verderop. Achter een hoge zandhoop keken we verwachtingsvol naar de prachtige sigaren. Die zouden ons een hoop genot verschaffen. Bijna synchroon voerden we, met veel gevoel voor theater, de hele act op, die frater Quiberto ons iedere ochtend voorschotelde. De eerste hapering kwam bij het inhaleren. De rook kwam in de keel en bijna gelijktijdig schoten we in een hoestbui. Het laten lopen van de rook via de neus werd ook geen succes, tranen schoten in de ogen en biggelden over onze wangen. Leo stelde voor om, net als de frater, over de longen te roken. De verstikkende rook veroorzaakte hoestbui na hoestbui en echt lekker vonden we het niet. Theo hield het voor gezien en mikte zijn sigaar met een fraaie boog in een slootje. Leo rookte door als een volwassen vent en wij volgden het voorbeeld van Theo. De halfopgerookte sigaren belandden in het nat.

Op de weg naar huis voelden we ons niet echt lekker. De voordeur ging open en een kooklucht kwam ons tegemoet. Beiden werden we asgrauw en Gerard kon nog net de wc bereiken en kotste zijn hele maag leeg. Ik had minder geluk, maar met een sprint bereikte ik het balkon en zorgde voor een bruine, zure regenbui vanaf de tweede verdieping. Ma hoefden we niets te vertellen. Ze had de sigarenlucht geroken en met schelle stem commandeerde ze ons naar bed. “Wacht daar maar tot papa thuiskomt. Dan zal er wat zwaaien!”, waren haar dreigende woorden. Lijkbleek, misselijk, met krampen in de maag, een zere schrale keel van het overgeven en een afgrijselijk zure lucht die uit onze monden stroomde lagen we in bed.

We hoorden het gekletter van de pannen, het monotone gebed, het krassen van de vorken op de borden en het vrolijke gebabbel en gelach dat bij het avondeten hoorde. Plots werd het stil. Er klonk een ‘In de naam van de vader!’ en nu wisten we dat pa naar boven zou komen. Eerst iemand die de trap op rende om als eerste op het toilet te komen met daardoor de kans te hebben de afwas mis te lopen. Daarachter kwam de zware stap van pa. De deur zwaaide open en zwijgend keek pa ons aan. We trokken de dekens stijf over ons heen. We verwachten minstens een draai om de oren en een pak op onze broek. Pa stak echter de handen in de zakken, wipte iets achterover op de achtervoet en schommelde daarna licht naar voren. We meenden een spottende trek om zijn mond waar te nemen. Hij straalde macht en gezag uit. Het wachten op het pak slaag leek eindeloos te duren.

Plots sprak pa heel neutraal tegen ons: “Zo jongens, jullie wilden roken? En? Was het lekker?” Het huilen stond ons nader dan het lachen en antwoordden met een benepen: “Nee, papa!” “Zo te zien hebben jullie jezelf al genoeg gestraft. Voor nu tandenpoetsen en je bed weer in. Morgen vertel je me maar eens hoe je aan die sigaren bent gekomen.” En weg was hij. We hadden liever een pak slaag gehad dan de opmerking dat hij wilde weten hoe we aan de sigaren waren gekomen. Lang lagen we wakker, wetend dat geen enkele smoes kon voorkomen dat we de volgende dag de sigaar waren.

Jan de kikker                                                                                                                  deed de hele dag geen flikker.                                                                                        Hij was de bezitter van een vijver,                                                                                waar hij zonder al te veel ijver,                                                                                          de ganse dag zat te dromen.                                                                                            Of de ware nog zou komen ?                                                                                          Jan zat maar op zijn luie krent                                                                                        en als menig jaloerse vent hem benijdde om al zijn vrouwtjes,                    reageerde Janus maar flauwtjes.                                                                                  Ja, hij kon uit de hele vijver vissen,                                                                                had keuze uit dames en "Missen".                                                                                  En toch...net die ene vond hij niet.                                                                                Dat deed onze Janus veel verdriet.                                                                              Wat was het dan toch wat hij miste?                                                                     

Telkens als hij er weer eentje opviste.

Hij kon er waarlijk niets aan doen.                                                                                  De een was te groen,                                                                                                          de ander te oud,                                                                                                            eentje was te lief, een ander weer te stout.                                                                  De buurvrouw had te dunne benen,                                                                              haar zuster last van lange tenen.                                                                                Veel vrouwtjes kwaakten gewoon te luid.                                                                    Dus ook zij waren geen geschikte bruid.                                                                        En zo viel er voor Jan ook niets te paren.                                                                  Maar gelukkig komt wijsheid met de jaren. 

Op een dag nam kikker een wijs besluit.                                                                       Hij moest op reis, zijn vijver uit !                                                                                    De kikker draaide zijn voordeur op slot  en bouwde, op zijn elfendertigste, een vlot.                                                                                                                                      Hij ging zitten en plaatste zijn reistas achter zich neer.                                        Aldus begon de reis van deze melancholieke heer.                                  Gemakzuchtig als het heertje was,                                                                               liet hij zich drijven van plas naar plas.                                                                          Via beekjes en sloten,                                                                                          meeliftend op veerboten,                                                                                      belandde hij keer op keer                                                                                                   in het IJselmeer.                                                                                                             Van daaruit kwam hij in de Noordzee terecht.                                                              En hier begon de reis pas echt.                                                                                        In Maassluis danste hij met een muis.                                                                            In Berlijn flirtte hij met een konijn.                                                                                  Te Parijs dineerde hij met een Patrijs.                                                                            Te Gent....maar dat bleek een vent.                                                                              Jan maakte een ommetje met Ria,                                                                                  at een beschuitje met Lia,                                                                                          dronk koffie met Gerdien,                                                                                             pikte een filmpje met Hermien...                                                                                Maar zelfs na twintig "speed dates " op een rij,                                                            zat de ware er nog niet bij.                                                                                        Zwaar teleurgesteld en totaal gedesillusioneerd,                                                          is onze kikker toen maar weer huiswaarts gekeerd.                                        Vermoeid en ontdaan kwam Jan in zijn vijver aan,                                                  toen hij de buurvrouw bij zijn voordeur zag staan.                                                      Ze begroette hem luid.                                                                                                     De kikker keek zijn ogen uit,                                                                                        want achter haar stond een prachtig wijf                                                                      met lange benen en een lekker strak lijf.

Haar mooie huid was geschubd en groen.                                                              Janus was helemaal uit zijn doen.                                                                        Gelukkig nam buurvrouw al gauw het woord                                                                en kwaakte:"Zeg buurman heb je het al gehoord?                                                        Ik wil je even voorstellen aan mijn nichtje Esmee,                                                        ze logeerde hier een maandje of twee.                                                                      Maar nu gaat ze snel weer op huis aan."                                                                    Even bleef de kikker als aan de grond genageld staan.                                              Hij nam een grote sprong,                                                                                         terwijl zijn hartje zong.                                                                                                    En toen hij in twee mooie ogen keek,                                                                         werd hij van binnen helemaal week.                                                                            Die ogen, zo bol zo groen...                                                                                              Hij pakte haar hand en toen                                                                                    knielde hij voor haar neer,                                                                                            deze smoorverliefde heer.                                                                                      "Esmee, wil je met me trouwen,                                                                                        jij schoonste aller vrouwen?                                                                                           Wil jij mijn vrouwtje, mijn prinsesje fijn                                                                         en moeder van mijn kinderen zijn ?"

Esmee begon te blozen,                                                                                                deze heer had haar verkozen.                                                                                         Hij had aan eten geen gemis,                                                                                     bezat een vijver vol met vis.                                                                                         Ook zag die kikker er wel gesoigneerd uit.                                                                Maar, nog belangrijker vond deze bruid,                                                                   waren zijn vriendelijk lachende ogen.                                                                           En haar intuitie had haar nooit bedrogen.                                                                  Dus riep ze "Ja!" en kwaakte luid;                                                                                   "Ik word heel graag je bruid!"                                                                                        Het bruidspaar bracht een toost                                                                                     op hun toekomstige kroost.                                                                                     Esmee stopte onmiddellijk met de pil                                                                           en de vijver raakte vol met kikkerdril.                                                                           Oh, wat waren ze in hun nopjes                                                                                    met al die dikkopjes.                                                                                                         Ze speelden graag op het vlot, de kleine Jantjes,                                                     maar niet buiten de vijver,dan kregen ze standjes!                                                 Want, zo sprak pa de kikker vol ijver,                                                                            het geluk dat vind je binnen de vijver.                                                                     Geloof me , je treft het bij je voordeur aan                                                                    en dan, dan laat je het nooit meer gaan !

 

‘Edelachtbare, ik wraak u vanwege een fout in de tenlastelegging.’
‘Dat kunt u doen, maar gezien de voor mij liggende corpora delicti is overduidelijk dat u uw partner thuis te lijf bent gegaan met de stofzuigerslang en een heet strijkijzer.’
‘Dat klopt, maar het is onjuist om dit als huiselijke agressie te kwalificeren. Daarbij denk ik eerder aan uit de hand gelopen gezelligheid als slaan, schoppen en bijten.’
‘Als u de blauwe striemen en brandblaren van het slachtoffer ziet, hoe zou u hetgeen waarvan u wordt beschuldigd typeren?’
‘Dat oormerk ik als huishoudelijk geweld.’
‘Ik zie slechts wraak, mevrouw.’

Het gaat de laatste tijd niet zo goed meer met mijn ogen. Het zicht wordt waziger, de letters veel te klein en ze dansen voor mijn ogen. Een bril of contactlenzen zie ik echt niet zitten.

Gelukkig hadden ze in de apotheek oogdruppels.

Ik doe ze meteen in.

Eerst even aandachtig de bijsluiter lezen.

PARADIJS

 

Ik wist dat je zou komen

met elke seconde die verstreek.

Te lang kleurde het zonlicht mijn dromen

niet beseffend hoezeer de tijd van mij week.

 

Nu schemervriend, toon  je mij de groeiende luister

van contouren die ik eerder niet zag

en nog voor het vallen van het duister,

streelde een enkele straal zonlicht het laatst van mijn dag.

 

 

‘Jij gaat nu naar bed. Als je niet luistert, sluit ik je op in het varkenshok, maar eerst sla ik je helemaal verrot. Begrepen?’
Het jongetje begint onbedaarlijk te huilen. ‘Papa, niet doen. Neeeee.’

Alfons de docent knikt. Een heel heftig begin. Je trekt de lezer mee, maar waarom een varkenshok?’

We zijn alweer twee maanden verder, bedenk ik me terwijl ik de email met daarin mijn loonstrook open. De wittebroodsweken van mijn nieuwe baan zijn inmiddels verorberd. 

Natuurlijk houd ik me, als horecamedewerker, dagelijks bezig met balanceren. Maar ook figuurlijk gezien zal ik binnenkort de balans opmaken van het werken in een, voor mij, nieuwe branche.

 

Na een periode van arbeidsongeschiktheid was ik toe aan een nieuwe uitdaging. Ik kreeg de kans een frisse nieuwe start te maken en zo geschiedde. 

 

Natuurlijk was het wel even wennen. Mijn carrièreswitch betekende dat ik me helemaal onderaan de ladder moest begeven. Ik kon het me dus min of meer permitteren om een flater te slaan of om mijn meerdere te roepen bij té inhoudelijke vragen. 

 

De overeenkomsten en de verschillen tussen de zorg en horeca kregen vorm en thuis deelde ik de grappige anekdotes die zich daarbij voordeden mee.

Een hele verrijking. 

 

De halvering van mijn maandsalaris stond in schril contrast met de energie die mijn nieuwe baan mij zou brengen. Ik zou het niet lastig vinden om ordes op te volgen omdat ik het nu eenmaal zou moeten leren. Door mijn levenservaring zou ik makkelijker kunnen relativeren waardoor ik mij niet onzeker maar hooguit onwetend hoef te voelen. En misschien had ik er wel talent voor en zou het me, over enkele maanden, geen windeieren hebben gelegd. Toch? Of niet?